(C) TB

Do astrofotografii obiektów głębokiego nieba (ang. Deep Space Objects - DSO, takich jak galaktyki, mgławice, itp.) używam następujących komponentów:

1. teleskop NexStar 130 SLT > przejdź

2. aparat DSLR Canon EOS 1000D mod oraz Canon EOS 200D mod > przejdź

3. adapter EF-T2 własnego projektu (wydruk 3D) > przejdź

4. elektroniczny wężyk spustowy Newell RS60-E3 do Canon > przejdź

5. maska Bahtinowa własnego projektu (wydruk 3D) > przejdź

1. teleskop NexStar 130 SLT o średnicy zwierciadła 130 mm z systemem GO TO.

Jest to relatywnie tani teleskop z prowadzeniem, które jest w zasadzie niezbędne do fotografii głębokiego nieba, które wymaga długich czasów ekspozycji.

W sierpniu 2022 roku ten teleskop można kupić w cenie 2800-3600 zł. Na poniższej fotografii przedstawiam mój teleskop w akcji (obserwacja M 94). W teleskopie podmieniłem baterię na pakiet 4000mA ładowalny, który akurat miałem pod ręką. Jest on wydajniejszy niż baterie i można go podładować przed każdą sesją. Oryginalne zasilanie w tym teleskopie to 8x AA, ale zrezygnowałem z tego jako że dość szybko się zużywały.

2. aparat DSLR Canon EOS 1000D mod oraz Canon EOS 200D FS

Tę lustrzankę kupiłem za 300 zł na aukcji internetowej i wymontowałem z niej filtr IR LPF1 wg tej instrukcji.

Będzie potrzebny tylko korpus, bez obiektywu. Ponieważ po modyfikacji ten aparat nie będzie już użyteczny w normalnej fotografii, można kupić naprawdę tanio korpus z pewnymi uszkodzeniami - najważniejsze, aby działały podstawowe funkcje wykonywania zdjęcia w trybie bulb.

Pod koniec 2023 r. zdecydowałem też zmodyfikować mój flagowy EOS 200 D. Skorzystałem z usług https://astrofotografia.pl. Modyfikacja jest jeszcze głębsza, gdyż usunięte zostały zarówno LPF1 jak i LPF2 (ten, który przymocowany jest do piezoelementu czyszczącego matrycę z brudów). Daje to dodatkowe 20% światła. Aparat po takiej modyfikacji będzie zgłaszał błąd czyszczenia matrycy, ale nie ma to znaczenia. Po tej modyfikacji aparat stał się typu Full Spectrum - stąd skrót FS. 

3. adapter EF-T2 do połączenia aparatu z teleskopem

Podłączenie aparatu do w/w teleskopu zasadniczo wymaga dwóch rzeczy: 1. adaptera EF-T2; 2. przesunięcia zwierciadła głównego, aby dopasować odległość ogniska do odległości matrycy CCD w aparacie, która jest dość głęboko osadzona w aparatach lusterkowych. Przesunięcie zwierciadła głównego jest do zrobienia, np. wg tej instrukcji. Przesunięcie zwierciadła głównego o dużą odległość może jednak uniemożliwić używanie teleskopu w 'zwykły' sposób.

Dlatego zrobiłem to inaczej. Zorientowałem się, że niewiele potrzeba aby uzyskać ostry obraz na matrycy przy skrajnie wsuniętym położeniu regulatora ogniska - brakuje może kilku milimetrów. Postanowiłem więc zaprojektować adapter EF-T2 jak poniżej.

Ten adapter EF-T2 daje możliwość dołączenia aparatu z bardzo niewielkim dystansem do tuby T2. Dzięki temu nie ma konieczności znacznego przestawiania odległości zwierciadła głównego, wystarczy jedynie za pomocą śrub regulacyjnych przestawić go (tj. przybliżyć do zwierciadła wtórnego, czyli wykręcająć śruby regulacji) o kilka milimetrów. W ten sposób mogę używać teleskopu zarówno z aparatem jak i z obiektywami do obserwacji 'zwykłej'.

***** UWAGA! Od 2023 roku używam nowego mocowania. Więcej informacji tutaj. *****

Projekt 3D można pobrać tutaj (plik *.stl). Adapter został zaprojektowany w darmowej wersji programu Autodesk Fusion 360 (tu jest plik w formacie *.f3d). Adapter wydrukowałem na drukarce ANYCUBIC i3 MEGA z materiału PLA. Użyłem slicer CURA v4.13.1. Rozdzielczość warstwy 0.1mm, Support Placement ustawiony na Touch building. Warto również ustawić Z seam alignment na User specified i dobrać Z seam X i Z seam Y tak, aby szew ustawić w obszarze ścięcia gwintu (zobacz obrazek z CURA). Warto też w polu Seam corner preference ustawić Hide Seam. Po wydrukowaniu adaptera należy delikatnie oderwać support i odciąć drobne niedoskonałości tu i tam.

Poniżej na fotografii widać adapter wkręcony do tuby oraz zamocowany aparat w odległości roboczej. Jak widać odległość robocza jest przy prawie skrajnie wsuniętej pozycji ustawienia ogniska. Zachowałem możliwość regulacji ok. 1 mm, co jest w zupełności wystarczające do skompensowania położenia ogniska względem różnic temperatur na dworze.

4. Elektroniczny wężyk spustowy Newell RS60-E3 do Canona.

Zasadniczo można się bez niego obejść, ale niestety aparat 1000D ma możliwość ustawienie max. 10 zdjęć w serii. Ponadto nie da się używać trybu BULB, więc max. czas ekspozycji to 30 s. Dlatego elektroniczny wężyk jest bardzo pomocny i poszerza możliwości wykonywania dłuższych ekspozycji.

Model wężyka który posiadam (przedstawiony na fotografii) ma wszystkie niezbędne funkcje:

- ustawienie opóźnienia startowego

- ustawienie czasu ekspozycji pojedynczego zdjęcia

- ustawienie czasu przerwy między zdjęciami (interval)

- ustawienie liczby zdjęć (1-300 lub nieskończoność)

Przy tym jego obsługa jest intuicyjna i nie nastręcza trudności w użytkowaniu nawet w ciemności. Ułatwieniem jest też podświetlenie ekranu.

Koszt tej wersji wężyka jest relatywnie niski i wynosi ~80 zł (sierpień 2022).

5. maska Bahtinowa

Nie jest to niezbędny element do astrofotografii, ale jest niezwykle przydatny do precyzyjnego ustawienia ogniskowej (ostrości obrazu). Podczas pracy z teleskopem przy tak dużym powiększeniu obrazu najdrobniejsze ruchy - zwłaszcza przy kręceniu pokrętłem ustawiania ogniska - obraz mocno drży i bardzo trudno jest ustawić idealną ostrość obrazu. Do tego przydaje się maska Bahtinowa.

Jest to prosta w konstrukcji maska, która modyfikuje wpadające światło nadając mu pewne modulacje przestrzenne, które powodują pojawienie się dodatkowych 'refleksów' przy jaśniejszych gwiazdach. Więcej szczegółów na ten temat można znaleźć bez problemu w internecie (np. tutaj).

Choć łatwo można znaleźć gotowy produkt, szybciej było mi zaprojektować maskę Bahtinowa dopasowaną do tego teleskopu i wydrukować na drukarce 3d.

Powyżej przedstawiony jest obrazek maski - zrzut obrazu z Fusion 360, oraz efekt działania maski na jasnej gwieździe przy optymalnie ustawionym ognisku (obraz w środku) oraz nieoptymalnym ustawieniu. Plik 3d maski można pobrać stąd: plik *.stl oraz plik *.f3d. Parametry drukowania nie są tu krytyczne (ja użyłem rozdzielczość 0.2mm, bez supportu).